Sushi monogatari – opowieść o sushi: Tanabata

Tanabata (七夕),
nazywana też Hoshi matsuri – Festiwalem Gwiazd, to japońskie święto skupiające się wokół starej opowieści o kochankach reprezentowanych przez parę gwiazd: Wegę i Altair. Sama historia ma chiński rodowód, a w japońskiej wersji główne position zajmują Tkaczka (Orihime) i Pasterz (Hikoboshi). Dziś głównie obchodzi się je poprzez wieszanie życzeń wypisanych na barwnych karteczkach tanzaku (短冊):

Według legendy
gwiazda Wega, Córka Niebiańskiego cesarza całe życie
spędzała tkając piękne szaty u brzegu Drogi Mlecznej, lecz
doskwierała jej samotność. Pewnego dnia poznała gwiazdę Altair,
zakochali się i spędzali razem tyle czasu, że zaniedbali swoje
obowiązki: Tkaczka nie wyszywała już nowych tkanin, a stado
Pasterza rozbiegło się po całym niebie. Rozgniewany tym Cesarz
rozdzielił kochanków Drogą Mleczną. Dopiero wzruszony łzami
córki pozwolił im spotkać się raz w roku: siódmego
dnia siódmego miesiąca. Jedna z wersji tej historii dodaje, że jedynie zbliżają się do siebie po przeciwnych brzegach Drogi Mlecznej, a w przekroczeniu jej na tę jedną noc, pomaga im stado srok, które tworzą most nad rzeką. Jeśli pada, ptaki nie mogą przylecieć i kochankowie czekają rok na kolejne spotkanie.

Tradycyjnie tanzaku wiesza się na gałązkach bambusa. Roślina ta wzrasta bardzo szybko i prosto, mocno się ukorzenia, wiążę się ją więc z długowiecznością i powodzeniem. Ponieważ nasz bambus jest jeszcze malutki i nie udźwignąłby takiej odpowiedzialności, to w tym roku dzielnie zastępuje go miłorząb, którego symbolika witalności i powodzenia wydaje mi się odpowiednio zbliżona.

W dawnych
czasach ludzie najczęściej prosili tak Orihime o poprawę swoich
umiejętności tkackich, które były bardzo ważne w każdym
gospodarstwie domowym. Dziś jednak panuje pełna dowolność i
życzenia równie dobrze mogą dotyczyć powodzenia rozmaitych
przedsięwzięć, dobrej oceny z trudnego egzaminu, lub zauważenia
przez sympatię.

Warto jeszcze wspomnieć o dacie festiwalu. Tradycyjnie “siódmy dzień siódmego miesiąca” mówił o kalendarzy księżycowym, jest więc to knowledge ruchoma, podobnie jak chiński Nowy Rok i teraz przypada na 4.08.2022. Jednak po przyjęciu przez Japonię kalendarza gregoriańskiego najczęściej stosuje się po prostu siódmy lipca, ale występują też inne, lokalne warianty, by nie było zbyt łatwo. W zależności od konkretnego miejsca w Japonii ten festiwal może być obchodzony gdzieś między lipcem a sierpniem.

Z typowych potraw na Tanabata podaje się cienki makaron sōmen, często barwiony na różne kolory, gdyż przypomina wtedy nitki przędzy.